released February 12, 2023

Jak czytamy na stronie Żychlińskiego Domu Kultury: „Już nikt nie pamięta jak to się dokładnie stało – kto i kiedy jako pierwszy wstąpił do kapeli, jaki był premierowo zaaranżowany przez nich mazurek czy oberek. Nie jest pewne również gdzie odbył się pierwszy oficjalny występ.” Wiadomo, że kapela powstała w 1978 roku, a w pierwszym jej składzie grali Józef Bilski na skrzypcach, Ryszard Gostyński na harmonii trzyrzędowej oraz Jerzy Kwiatulski na barabanie. Pomysł założenia kapeli wyszedł od ówczesnego dyrektora GOK w Dobrzelinie Jerzego Holwega i chodziło przede wszystkim o to, by miał kto akompaniować występom tanecznym czy grupom śpiewaczym.

W tym samym 1978 Kapela przygrywała podczas Dożynek w Grzybowie i Żychlinie. Przez kolejne lata stanowiły całą aktywność zespołu stanowiły występy na tych właśnie i podobnych świętach, uroczystościach oraz festynach, przeglądach, konkursach w okolicy i regionie. Dobrzeliniacy grali i dla dzieci, i dla seniorów, na balach karnawałowych, a nawet imieninach. W 1983 roku kapela pojechała po raz pierwszy na Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym i od tej pory była rozpoznawalna nie tylko w regionie. Wzięła udział np. w Krajowym Przeglądzie Zespołów Artystycznych w Kielcach, Centralnym Święcie Ludowym w Płocku, Krajowej Wystawie Zwierząt Hodowlanych w Warszawie oraz ponownie w Kazimierzu.

W roku 1988 nastąpiły duże zmiany – w szeregi Kapeli wstąpili harmonista Sławomir Czekalski oraz sześć lat od niego młodszy barabanista Franciszek Kowalski. Pan Sławomir gry nauczył się od ojca Stanisława, któremu towarzyszył na weselach jako bębnista już w wieku 12 lat, a niedługo później opanował harmonię. Bracia pana Franciszka grali na perkusji, a on sam uczył się u Zdzisława Kwiatulskiego.

„W roku 1989 kapela umilała czas publiczności i uczestnikom Potyczek Sąsiedzkich czy Święta Dnia Kobiet.” W 1990 Dobrzeliniacy ponownie wzięli udział w Festiwalu Muzyków i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym gdzie tym razem zdobyli wyróżnienie. Od 1992 Kapela brała regularnie udział w Przeglądzie Kapel w Bedlnie, gdzie zdobywała wielokrotnie główne nagrody.

Wraz z odejściem z tego świata Józefa Bilskiego w 2002 w Kapeli nie grał już nikt z jej założycieli i w jej dziejach rozpoczął się kolejny rozdział. Pan Bilski był znakomitym instrumentalistą, pochodził z muzykalnej rodziny i grał od ósmego roku życia. Po jakimś czasie nauczył się też gry na saksofonie i przez wiele lat to był jego główny instrument, z którym chodził po weselach. Jako saksofonista wielokrotnie grywał ze Sławomirem Czekalskim, tworzyli razem weselną kapelę już głównie z nowszym repertuarem, do starodawnych nut granych bardziej regularnie powrócili już w nowym zespole przy GOK w Dobrzelinie, ale też nie od razu.

W 2003 skrzypkiem Dobrzeliniaków został Zenon Idzikowski, który gry na tym instrumencie uczył się przez kilka miesięcy w szkole muzycznej, a potem samodzielnie. Jednak jako muzyk weselny był harmonistą (uczniem Kazimierza Kunikowskiego z Żychlina). Rok później, w 2003, kapela zdobywa I miejsce na Festiwalu w Kazimierzu, a potem Nagrodę im. Oskara Kolberga. W tym składzie kapela gra przez całą następną dekadę. Po śmierci Zenona Idzikowskiego (1938-2013) istnienie zespołu staje pod znakiem zapytania – nie ma już skrzypka grającego w regionie ten repertuar i w tej stylistyce.

Do zespołu zostaje przyjęta na próbę utalentowana skrzypaczka Maria Stępień, absolwentka szkoły muzycznej w Łodzi, a od jakiegoś czasu już wtedy grająca muzykę ludową in crudo (także utwory od Dobrzeliniaków) w folkowej kapeli Gęsty Kożuch Kurzu. Szybko uczy się repertuaru Kapeli i adaptuje do jej stylu. Dobrzeliniacy znów grają. Na Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu Dolnym w 2015 zdobywają ponownie I miejsce. O zespole powstaje dokumentalny film, który wyreżyserował Krzysztof Rzączyński. W samą porę, bo niestety rok później umiera Franciszek Kowalski, który bębnił w kapeli w sumie 27 lat. Zastępuje go od tej pory do dziś Mieczysław Stańczyk. W 2022 roku płytę zespołowi wydaje Muzyka Zakorzeniona.

Trzeba podkreślić, że bardzo ważną postacią dla zespołu był harmonista z Dobrzelina Adam Radzymiński (1907-1963), który w latach powojennych zdobył sławę i uznanie wśród miłośników muzyki zarówno tych lokalnych jak i poza regionem. Tworzył kapelę ze skrzypkiem Władysławem Biedrzyckim z Głowna. Słuchali go także i nagrywali ówcześni muzykolodzy oraz wykształceni muzycy inspirując się jego nutą (np. Mieczysław Krzyński), ba, doceniono go również za granicą, na festiwalu w Edynburgu zdobył złoty medal. Radzymiński był wzorem dla Sławomira Czekalskiego, który zdążył jeszcze poznać mistrza, który niestety przedwcześnie zmarł. Pan Sławomir kontynuował naukę i doskonalenie repertuaru Radzymińskiego już z taśmy, która, jak opowiadał, całkiem się w końcu zużyła. Potem nagrania miał na kasecie, która też się zdążyła „pościerać”. Część repertuaru Dobrzeliniaków została przejęta właśnie od Adama Radzymińskiego.

Repertuar kapeli jest dosyć szczególny, ponieważ zawiera melodie i tańce znane w Łowickiem, na Kujawach i w Łęczyckiem. Dobrzelin jest położony bowiem na styku właśnie tych trzech regionów. Są to charakterystyczne tylko dla tych okolic takie tańce jak kujawiak i kujon, grane z wyrazistym tempo rubato, często w skalach modalnych. Kujon właściwie znany był głównie w samym Łowickiem i emblematyczny dla tego regionu. W ogóle można powiedzieć, że kapela ciąży repertuarowo ku Łowickiemu. Dobrzeliniacy grają oczywiście oberki, polki, marsze, walczyki, melodie weselne oraz modne po wojnie tanga czy fokstroty. Na niniejszej płycie nowszy repertuar jest niestety słabo reprezentowany, nagrałem go więcej przy następnej okazji, niestety oryginalna kaseta w tymi nagraniami uległa nieodwracalnemu uszkodzeniu.

Nagrania na tym albumie pochodzą wyłącznie z sesji, którą odbyłem z kapelą przy okazji ich pierwszej zabawy, którą zagrali na nasze – Sceny „Korzenie” w Klubie Remont – zaproszenie w połowie kwietnia 1996. Kapela, grająca bardzo taneczną, rozkołysaną muzykę, ale też liryczną, bardzo przypadła nam z Piotrem Zgorzelskim do gustu i do serca. Nawet wybraliśmy się wspólnie na poszukiwania tradycji tanecznych in crudo w okolice Dobrzelina (z mizernym jednak efektem). To była jedna z ostatnich zabaw w Remoncie, ale Dobrzeliniacy przyjeżdżali jeszcze wielokrotnie do warszawskiego domu tańca – najpierw na Jezuicką, a potem do WOK na Elektoralnej. W ciągu niespełna dwóch lat (kwiecień 1996 – luty 1998) grali na naszych „deskach” aż pięciokrotnie! Dorównała im, ale po pewnym czasie, tylko kapela Gaców. Grali również na imprezie, którą współorganizowaliśmy, a która odbyła się na rynku w Poznaniu. Potem już z Zenonem Idzikowskim na skrzypcach kapela grała na zabawie karnawałowej domu tańca w klubie Chłodna 25 w Warszawie zimą 2004.

Renesans popularności Dobrzeliniaków w kręgach miejskich miłośników tradycji zaczął się z chwilą powstania takiego środowiska w Łodzi oraz realizacji filmu dla TVP z kapelą oraz odwiedzającym ich Czesławem Mozilem (z cyklu „Szlakiem Kolberga” 2014, reż Grzegorz Jankowski i Michał Pietrusiewicz). W składzie z Marią Stępień Kapela występowała często w całej Polsce i na najważniejszych festiwalach muzyki ludowej.

oprac. Remek Mazur-Hanaj [z pomocą informacji Żychlińskiego Ośrodka Kultury oraz Ewy Sławińskiej-Dahlig]
zedek.pl/dobrzeliniacy/

=====================================================

Remigiusz Mazur-Hanaj - nagranie, mastering, notka, okładka
Podziękowanie dla Sławomira Czekalskiego oraz Piotra Zgorzelskiego
Fotografia - Stowarzyszenie Riviera-Remont [16. IV 1996]
Tytuł jest cytatem z wypowiedzi Sławomira Czekalskiego w filmie "W drodze" [reż. Krzysztofa Rzączyńskiego]

Nagrano 16 IV 1996 przed potańcówką w ramach "Sceny Korzenie" warszawskiego Klubu Riviera-Remont, której kuratorami byli Piotr Zgorzelski, Remigiusz Mazur-Hanaj i Antoni Beksiak.

Creative Commons
Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 Unported (CC BY-NC-SA 3.0)